Web geliştiriciliği konusunda önemli bir yere sahip olan PHP, aslında günümüzdeki web sitelerinin içeriklerinin yönetilebildiği yönetim panelini dinamik şekilde kullanabilmenizi sağlıyor. Bu yüzden yazılımcıların sıkça tercih ettiği programlama dilleri arasında yer alan PHP, günlük hayatta sık sık ziyaret ettiğiniz web sitelerinin ardındaki kahraman araçlardan bir tanesi oluyor.
PHP Nedir?
PHP, web tabanlı ve nesne yönelimli bir programlama dilidir. Önceleri PHP açılımı Personal Home Page yani “kişisel anasayfa” olarak geçerken artık Hypertext Preprocessor şeklinde kullanılıyor. PHP sayesinde kendi kendine yönetilebilen dinamik internet siteleri oluşturulabiliyor. 1995’te yaratılan PHP, günümüzde PHP topluluğu tarafından geliştirilmeye devam ediyor.
PHP Özellikleri Nelerdir?
PHP server tarafında çalışan bir programa dili olduğu yani web sunucusunda çalıştığı için kullanıcılara çok fazla esneklik sağlıyor. PHP sayesinde veri tabanları ve dosyalarla çalışmak ya da görüntüleri değiştirmek çok daha kolay oluyor. Genel olarak programlama dillerinin büyük çoğunluğu sunucu tarafında çalışıyor olsa da JavaScript gibi bazı programlama dilleri, istemci tarafından yani web tarayıcısında çalışıyor.
“Neden PHP?” diye merak edildiğinde; PHP programlama dilinin kendine özel avantajları, onun sıkça tercih edilmesinde başlıca rol oynuyor. Açık kaynak kodlu bir programlama dili olduğundan, gelişimi konusunda herkes katkıda bulunuyor ve daima geliştirilmeye devam ediyor. Aslında Linux tabanlı olan PHP, sanal sunucu ile bütün sunucularda hiçbir sorun yaşamadan kolayca çalıştırılabiliyor.
PHP avantajları arasında herkes tarafından kolayca geliştirebiliyor olması öne çıkıyor. Çünkü bu sayede kullanıcılar kaynak konusunda herhangi bir sıkıntı çekmiyorlar. Aynı zamanda Google, Facebook, Twitter ve Instagram gibi ünlü şirketlerin API destekleriyle kendi bilgileri rahatça kullanılabiliyor. Üstelik yardımcı sınıfların katkısıyla pek çok dosya formatı okunabiliyor ve bunların üzerinde işlem yapılabiliyor.
PHP kullanarak Github ile çok sayıda geliştirici bir araya gelip yeni ve kapsamlı projeler hayata geçirebiliyor. Ayrıca bu süreçte geliştirmek istenen projeye benzer çok sayıda proje bulup yeni fikirler oluşturulabiliyor. PHP ile alakalı bir bağımlılık yönetim aracı olan Composer da PHP’nin kullanıcılara sunduğu çok sayıda faydayı içeriyor.
Çünkü bu araç sayesinde projelerde ihtiyaç duyulan sınıfları ve kütüphaneleri kurmak kolaylaşıyor. Composer aracı içinde tüm veriler json olarak saklanıyor ve yine json olarak paketlerin oluşturulması sağlanıyor. Composer kullanarak bütün paketler ve bütün sınıflar, hiçbir zorluk yaşamadan otomatik şekilde yükleniyor. Ayrıca PHP kodları, sunucu tarafı kod olduğu için JavaScript kodundan çok daha güvenli oluyor.
Bunlara ek olarak PHP, içerisinde güvenlik açığı olan ya da öğrenmesi zor olan bir programlama dili olarak da görülmüyor. Oldukça güvenilir bir programlama dili olurken açık kaynak kodlu oluşuyla da maliyeti epey düşük tutuyor. Bu nedenli pratik, basit ve avantajlarla dolu olan dil, aynı zamanda muhteşem bir performans da sunuyor.
Nesneye yönelik bir dil olan PHP, dünyadaki en fazla kullanılan web tabanlı programlama dili olarak geçiyor. Veri tabanlarıyla uyumlu şekilde çalışan PHP’nin MySQL ve benzeri özel yardımcıları bulunuyor. Böylece çok daha dinamik web sitelerini ve yönetim panellerini çok daha pratik bir şekilde yaratmak mümkün oluyor.
PHP ile Neler Yapılabilir?
PHP gibi başarılı ve kullanışlı bir web tabanlı programlama dili ve hızlı geliştirmeye yardımcı olan Google Chrome, Mozilla, Firefox ve benzeri bir web browser sayesinde hayal edilen her şey yapılabiliyor. PHP kullanarak oldukça basit ve çok az özellik barındıran bir blog sitesinden tutup bir arama motoru kadar geniş kapsamlı çalışmaya kadar her şey hayata geçirilebiliyor.
Aynı zamanda PHP ile bir defa geliştirilip bırakılan değil sürekli olarak gelişimine devam eden web siteleri de yapılıyor. Örneğin; PHP kullanarak sıfırdan bir WordPress, Twitter, Facebook veya online oyun geliştirip zaman içerisinde de bu projeleri gelişimine devam edebilirsiniz. Zaten PHP’nin yoğun olarak tercih edilme ve kullanılma nedenleri arasında kullanıcılara sunduğu esneklik yer alıyor.
Bu yüzden “PHP ne işe yarar?” diye sorulduğunda aslında yapılabileceklerin hiçbir sınırı bulunmuyor. Aynı zamanda programlama konusunda yeterince deneyimli olmayanlar ya da bazı işlemlere ihtiyaca yönelik çözümler üretmekte zorlananlar; PHP Script kullanarak da çok sayıda işlemi hızlı ve en pratik şekilde yapabiliyorlar. Scriptler ücretli ya da ücretsiz olarak edinilebiliyor.
Bütün bu çalışmalar PHP ile hayata geçirilirken bazı editör/IDE programları da kullanılabiliyor. Çok daha hızlı, düzenli ve anlaşılır kod yazmak için Notepad++, NetBeans, Sublime Text ve Eclipse gibi programlar tercih edilebiliyor. Başlangıç seviyesindekiler için NotePad++ ideal olurken programcıların büyük bir çoğunluğu Sublime Text kullanıyor.
PHP Veritabanları ve Veritabanları İlişkileri
PHP’nin en fazla üzerinde durulan ve en güçlü olan özelliklerinden bir tanesi sahip olduğu gelişmiş ve geniş veritabanı desteği oluyor. MySQL gibi veritabanına özgü eklentilerden bir tanesi kullanılarak ya da PDO gibi bir soyutlama katmanı kullanılarak PHP sayesinde veritabanı bağlantısı olan site sayfaları oluşturmak mümkün hale geliyor.
Ayrıca ODBC eklentisi ile standartları destekleyen bir bağlantı açmak da oldukça kolay oluyor. Diğer veritabanları için de CouchDB gibi soketler ya da cURL eklentileri kullanılabiliyor. Yönetilebilir küçük web siteleri için de genellikle MySQL veritabanı kullanmak çok daha sağlıklı oluyor. Birkaç PHP komutu ve fonksiyonları kullanarak oldukça hızlı bir bağlantı sağlamak mümkün hale geliyor.
PHP kullanırken database kurgusu ile yapısı en doğru şekilde hazırlandığı müddetçe beklenenin üzerinde hızla sahip ve oldukça verimli sonuçlar elde etmek kolaylaşıyor. MySQL eklentisinde en temel hali ile yapılan işlemler, bir tablo içine veri eklemek, bu verileri bir yere çekmek, verilerin düzenli olarak güncellemek ya da silmek oluyor.
PHP Kim İcat Etti?
PHP mucidi olan, Danimarkalı ama Kanada’da yaşayan ve yazılım ile ilgilenen Rasmus Lerdorf, PHP programlama dilini 1995 yılında kurdu. Rasmus, ilk geliştirme sürecine ise kişisel web sitesini yönetebilmek için bazı CGI Perl betikleri yazarak 1994 yılında çalışmalara başladı. Bu betikler sayesinde Rasmus, sitede öz geçmişini görüntüleyip web sitesinin ziyaretçi trafiğini kaydedebiliyordu.
Daha sonrasında web formlarıyla etkileşime girebilen, veritabanlarıyla iletişim kurabilen ve çok daha hızlı çalışabilen betikleri C ile tekrar kodladı. Bunun sonucunda da ortaya çıkan bu uygulamaya Kişisel Ana Sayfa/ Form Yorumlayıcı yani PHP/FI ismini verdi. PHP/FI sayesinde basit şekilde dinamik web siteleri yaratmak epey kolay oluyordu.
Bu çalışmaların hemen ardından 8 Haziran 1995 tarihinde hata ayıklama sürecinin hız kazanmasını sağlamak ve kaynak kodu iyileştirebilmek adına Rasmus, bir Usenet tartışma grubunun içinde geliştirdiği PHP/FI projesini Personel Home Page Tool yani PHP Tools ismiyle insanlara duyurdu. Bu ilk duyuru ile dijital dünya için oldukça farklı seyredecek bir çağ başlamış oldu.
2013 yılındaki PHP içerisindeki Perl benzeri değişkenler tanımlama, betik kodlarına HTML kodu yerleştirme ve form yönetimi gibi özellikler, Rasmus’un duyurduğu sürümde bulunuyordu. Sözdizimi genel itibarıyla Perl’e benziyor olsa da ondan daha kısıtlı, basit ve tutarsızdı. Geliştirme takımı ile aylar boyunca devam eden test ve çalışmalardan sonra PHP/FI 2 sürümü 1997 yılının Kasım’ında resmen duyuruldu.
Yorum Gönder